28/01 The Artist: geniaal en oorverdovend stil

Jean Dujardin (L) and Berenice Bejo (R)

The Artist ervaar je al voordat je naar de film gaat. Je denkt: ik weet niet of ik zin heb in een film zonder tekst. Omdat de recensies goed zijn, ga je toch. Wat blijkt? De film grijpt je direct. Je wordt betoverd door de manier waarop de lagen ingenieus door elkaar lopen; je kijkt naar een film waarin films worden gemaakt en ziet scènes terug van de films die in de films gemaakt worden. Je ziet de overgang van een oude naar een nieuwe tijd. Het is de tijd van opkomende ‘talkies’, de films waarin gesproken wordt. Deze nieuwe trend houdt onherroepelijk in dat acteurs uit stomme films passé zijn. In de film zie je dan ook hoe een grote ster uit stomme films in de goot terecht komt omdat hij als Fransoos niet in Engelstalige films kan spelen. “Het publiek wil gesproken films en het publiek heeft altijd gelijk,” zegt de grote filmbaas voordat hij de Fransoos ontslaat. In één scene voel je hoe ingrijpend dat voor ‘the artist’ is. We zien de Fransoos in zijn kleedkamer en hoe hij alles aan geluid om zich heen gedetailleerd waarneemt. Alles, behalve zijn eigen stem. Een dramatische schreeuw wordt angstaanjagend stil – en dus juist niet – ten gehore gebracht. Het is een theatrale kunstgreep van de regisseur, die metaforisch blootlegt hoe pijnlijk het is om te ervaren dat de wereld letterlijk niet op jouw stem zit te wachten. Ik wist niet of ik zin had in een film zonder tekst. Maar deze stomme film was de beste film die ik in lange tijd gezien had. Ontwapenend, geniaal en oorverdovend stil.